محوطه سازی باغ ایرانی
محوطه سازی در سبک های مختلف وجود دارد که شما براساس ویژگی های آن ها می توانید باغ های خود را طبق آن محوطه سازی کنید. یکی از این سبک ها محوطه سازی باغ ایرانی (Landscaping of Persian garden) می باشد.در این مقاله در این مورد به شما توضیح خواهیم داد. البته شما می توانبد محوطه سازی باغ های خود را به گروه معماری بسپارید.مفتخریم که شما را یاری کنیم با ما تماس بگیرید.
سنت و سبک طراحی باغ که توسط باغهای ایرانی یا باغهای ایرانی نشان داده می شود (به فارسی: Bag-irani) بر طراحی باغ از اندلس تا هند و فراتر از آن تأثیر گذاشته است. باغ های الحمرا تأثیر فلسفه و سبک باغ ایرانی را در کاخ مورها ، از دوران اندلس در اسپانیا نشان می دهد. مقبره همایون و تاج محل برخی از بزرگترین باغهای ایرانی در جهان را از دوران امپراتوری مغول در هند نگهداری می کند.
مفهوم و مبدا
از زمان امپراتوری هخامنشی ، ایده آسمانی زمینی از طریق ادبیات فارسی و نمونه ای از فرهنگ های دیگر ، چه باغ های هلنیستی امپراتوری سلوکی یا بطلمیوس در اسکندریه ، گسترش یافت. یک کلمه ، انواع واژه آکدی به یونان باستان راه پیدا کرد: ςαράδεισος، نویسه گردیده. سپس parádeisos در لاتین paradīsus معرفی شد و از آنجا وارد زبان های اروپایی شد ، به عنوان مثال ، paradis فرانسوی ، Paradies آلمان و بهشت انگلیسی. همچنین در 29 ژانویه 2018 به زبان های سامی مانند عبری (pardes) و عربی (firdaws) توسعه یافت.
تاریخچه محوطه سازی باغ ایرانی
باغ های ایرانی ممکن است در اوایل 4000 سال قبل از میلاد بوجود آیند. ظروف سفالی تزئین شده در آن زمان ، طرح معمولی یک باغ ایرانی را نشان می دهد. نمودار Pasargadae که در حدود 500 سال قبل از میلاد ساخته شده است ، امروزه قابل مشاهده است.
در طول امپراتوری ساسانیان (قرن 3 تا 7) و تحت تأثیر آیین زرتشت ، آب در هنر به طور فزاینده ای رشد می کند. این روند با تاکید بیشتر بر آبنما ها و برکه های موجود در باغ ها ، در طراحی باغ مشهود است.
در طول اشغال اسلامی ، جنبه زیبایی باغ اهمیت پیدا کرد و از کاربرد بیشتر شد. در این مدت ، اهمیت قوانین زیبایی شناختی پارک افزایش یافت. نمونه ای از این موارد چارباغ (حارباغ) است ، نوعی باغ که سعی در تقلید از باغ عدن دارد ، با چهار رودخانه و چهار ربع نمایانگر جهان. این طرح گاهی اوقات به یک محور طولانی تر از محور مخالف گسترش می یابد و ممکن است کانال های آبی داشته باشد که از طریق هر چهار پارک عبور کرده و به یک استخر مرکزی متصل می شود.
حمله مغول به ایران در قرن سیزدهم تأکید جدیدی بر ساختار بسیار آراسته باغ داشت. به عنوان مثال می توان به گل صد تومانی درختان و گل های داوودی اشاره کرد. مغول ها سنت باغ ایرانی را به سایر مناطق امپراتوری خود (به ویژه هند) حمل می کردند.
بابور باغ ایرانی را به هند معرفی کرد. آگام باغ اکنون بود و آگرا اولین باغ پارسی بود که ایجاد کرد. تاج محل تجسم مفهوم فارسی یک باغ بهشتی کامل است.
سلسله صفوی (قرن هفدهم تا هجدهم) چیدمان های عظیم و حماسی را ساختند و برنامه ریزی کردند که فراتر از حد وسعت کاخ بود و به زیبایی و موثر آن تبدیل شد. در قرن های بعد ، طراحی باغ اروپایی تأثیر خود را بر ایران ، به ویژه در فرانسه و دوم در روسیه و انگلستان گذاشت. تأثیرات غربی منجر به تغییر در استفاده از آب و گونه های مورد استفاده برای ملافه شد.
اشکال و سبک سنتی هنوز در باغ های مدرن ایران اعمال می شود. آنها همچنین در مکان های تاریخی ، موزه ها و در خانه ثروتمندان دیده می شوند.
عناصر
نور خورشید باغ ایرانی و تأثیرات آن عامل مهمی در محوطه سازی باغ های ایرانی بود. ساختارها و اشکال به طور خاص توسط معماران برای مهار نور انتخاب شده اند. گرمای خشک ایران سایه را در باغها مهم می کند ، که بدون آن تقریباً غیر قابل استفاده خواهد بود. درختان تا حد زیادی توسط سایه حیاتی متمایز می شوند. همچنین دیوارها از نظر ساختاری برجسته در آفتاب زدن هستند.
گرما همچنین باعث مهم بودن آب ، هم در محوطه سازی باغ و هم در نگهداری آن می شود. ممکن است آبیاری مورد نیاز باشد و می توان آن را از طریق یک تونل زیرزمینی به نام کانال تأمین کرد که آب را از سفره آب محلی حمل می کند. ساختارهای شبكه مانند شباهت به كانال ها هستند و باعث می شود آب كشیده شود.
متناوباً ، یک چاه ایرانی آب را به سطح آب می کشد. این سیستم های چرخ دار همچنین آب را به اطراف سیستم های آب سطحی مانند سیستم کهار باغ منتقل می کنند. درختان غالباً در گودال موسوم به جوی کاشته می شدند که از تبخیر آب جلوگیری می کرد و اجازه می داد آب به سرعت به ریشه درختان برسد.
سبک ایرانی اغلب سعی می کند با اتصال باغی اطراف به حیاط داخلی ، فضای داخلی را ادغام کند. طراحان غالباً عناصر معماری مانند طاق های طاقدار را بین قسمتهای خارجی و داخلی قرار می دهند تا شکاف بین آنها باز شود.
نور خورشید
عامل مهمی در طراحی محوطه سازی باغ های ایرانی نور خورشید و جلوه های نوری است. معماران با تشکیل الگوها و اشکال از پرتوهای نور ، اشعه خورشید را اهلی می کنند.
سایه به
دلیل آب و هوای گرم ایران در مکان های سایه دار در پارک است. درختان و بوته ها اهدا کننده طبیعی هستند و غرفه ها و دیوارها اغلب برای محافظت در برابر نور شدید خورشید مورد استفاده قرار می گیرند. معماران تأثیرگذار با بازی سایه جلوه های ویژه خلق می کنند.
آب
از آنجا که مناطق بسیار خشک و همچنین بسیاری از جنگل ها در ایران وجود دارد ، آب از اهمیت ویژه ای برخوردار است. کانال یا فواره های کل باغ را روشن می کند. گفته می شود قدمت فن آوری Qanate که تونل های آن از سطح آب زیرزمینی عبور می کند ، چندین هزار سال قدمت دارد. خود پارک اغلب از کانال های آبی عبور می کند. این نوع باغ را می توان در چهار بوغ یافت. درختان غالباً در سنگرهایی پر از آب به نام Dschub کاشته می شوند که از تبخیر جلوگیری می کنند و ریشه های درخت را با آب کافی تأمین می کنند.
ساختمان
علاوه بر طاق ها ، سنگ تراشی و ساختمان های چشمگیر غرفه های بسیاری از باغ ها هستند. نام آن Koschk (کیوسک عربی ، DMG košk) به آلمانی به عنوان “kiosk” نقل مکان کرد.
توضیحات توصیف
اولیه (از نیمه اول قرن چهارم قبل از میلاد) از یک باغ ایرانی در Oeconomicus در گزنفون یافت می شود ، که در آن سقراط داستان اسپارتان ژنرال لوزاندر را به شاهزاده ایرانی کوروش کوچک می گوید ، که یونانی را به او نشان می دهد “بهشت در ساردیس”. در این داستان ، لیساندر “از زیبایی درختان درون ، همه در فواصل مساوی کاشته شده ، ردیفهای بلند و مستقیم شاخه های تکان دهنده ، نظم کامل ، تقارن مستطیل شکل کل و بسیاری از رایحه های شیرین که به آن چسبیده اند ، شگفت زده شده است.” آنها در پارک مسابقه می دهند. “
اولین توصیفات و تصاویر نمایشی از باغ های ایرانی از مسافرانی است که از غرب وارد ایران شده اند. این روایت ها شامل ابن بطوطا در قرن 14 ، روی گونزالس دو کلاویجو در قرن 15 و انگلبرت کمفر در قرن 17 است. باتوتا و كلاویجو فقط اشاره هایی گذرا به باغ ها می كردند و طرح آنها را توصیف نمی كردند ، اما كمپفر پس از بازگشت به اروپا نقشه های دقیق می ساخت و آنها را به نقش كاری های دقیق تبدیل می كرد.
این باغهای چهارباغ را نشان می دهد که شامل یک دیوار محصور ، حمام مستطیل شکل ، یک شبکه داخلی کانال ، آلاچیق های باغ و زراعت سرسبز است. نمونه های برجای مانده از این نوع باغها در یزد (دولت آباد) و کاشان (باغ فین) وجود دارد. موقعیت باغ های Kaempfer که به تصویر کشیده شده است می تواند در اصفهان واقع شود.
سبک ها
شش سبک اساسی باغ ایرانی را می توان در جدول زیر مشاهده کرد ، و آنها را در متن عملکرد و سبک آنها قرار می دهد. باغ ها محدود به یک سبک خاص نیستند ، اما اغلب سبک های مختلفی را در خود گنجانده اند ، یا مناطقی با عملکردها و سبک های مختلف دارند.
به طور واضح ، این یک طرح کلاسیک فارسی است که بیش از عملکرد به زیبایی توجه دارد. از آنجا که در آن طاق ها و برکه هایی وجود دارد (که می توانند برای حمام استفاده شوند) ساختمان های ساخته شده توسط بشر در باغ مورد توجه خاص قرار می گیرند. زمین اغلب با سنگریزه هایی پوشانده می شود که با سنگ مشخص شده اند. کاشت اغلب ساده است – زیرا درختان گروه سایه هم ایجاد می کنند.
حجت
عمومی حجت به طور کلاسیک با تأکید ویژه بر زیبایی شناسی طراحی شده است ، در حالی که از عملکرد تا حدودی غفلت می شود. سازه ها در این نوع مهم هستند. قوس ها و استخرها رشد طبیعی باغ را تکمیل می کنند.خاک معمولاً با سنگ ریزه پوشانده می شود. کشاورزی معمولاً بسیار ساده است. به عنوان مثال ، ردیف های ساده درختان به عنوان پخش کننده سایه عمل می کنند.
در رزروهای خصوصی اغلب یک دسته آب در میان آنها وجود دارد. این به عنوان یک کنسانتره و مرطوب کننده عمل می کند. باز هم ، دنیای گیاهان بسیار ساده است.
میدن
این پارک عمومی بیشتر بر عناصر طبیعی نیازها تأکید دارد و عناصر ساختاری را به حداقل می رساند. گونه های گیاهی متنوع است. درختان ، درختان و گلها که توسط گیاهان احاطه شده اند. در اینجا نیز مسیرهای شن از مناطق سبز به استخرها منتهی می شوند. گاهی اوقات آلاچیق از نور شدید خورشید نیز محافظت می کند.
چهار باغ
کوروش بزرگ به طور سنتی مخترع نوع چاچار باغ محسوب می شود. این باغ ها با ساختارشان تعریف می شوند. از چهار ربع تشکیل شده است که توسط مسیرها یا آبراه ها از هم جدا شده اند. در این باغ ها رابطه بین ساختمان و سبز متعادل است. گیاهان استخرها ، مسیرها یا کانال ها را احاطه کرده اند. به طور سنتی ، باغ های چهار باغ عملکردی نمایندگی دارند.
پارک
باغ پرشین گیاهان غنی را به مردم ارائه می دهد. عناصر ساختاری کمیاب هستند ، زیرا عملکرد پارک در درجه اول سرگرمی است. این نوع پارک ها شبیه پارک های اروپایی است.
PAG
این نوع باغ بسیار شبیه به باغ است اما بیشتر آن متعلق به خانه های شخصی است. این برای سرگرمی خانوادگی مورد استفاده قرار می گیرد ، و شامل مناطق علفی ، درختان ، تخت گل ها و گاهی سرویس های بهداشتی است.Pag با باغهای خانگی اروپایی قابل مقایسه است.
به طور خاص ، این باغ ها غالباً حوضچه محور بوده و باز هم ساختاری هستند. استخر شنا به عنوان یک مرکز و منبع رطوبت برای جو اطراف عمل می کند. گیاهان کمی وجود دارند که اغلب به دلیل محدودیت آب موجود در مناطق شهری هستند.
Meidān
این یک باغ عمومی رسمی است که بیشتر از یک خدا بر اجزای بیولوژیکی تأکید دارد و ساختار را کاهش می دهد. این گیاهان از درختان ، بوته ها و گیاهان گرفته تا گیاهان مختلف هستند. یک بار دیگر ، عناصری مانند حوضچه ها و مسیرهای شن وجود دارد که چمن را تقسیم می کند. هنگامی که از سازه ها استفاده می شود ، اغلب مانند غرفه ها برای ایجاد سایه ساخته می شوند.
چهار باغ
این باغ ها خصوصی و رسمی هستند. ساختار اصلی شامل چهار ربع تقسیم شده توسط آبراه ها یا مسیرها است. به طور سنتی ، افراد ثروتمند از چنین پارک هایی برای مشاغل مرتبط با کار (مانند سفیران تفریحی) استفاده می کردند. این باغ ها تعادل ساخت و ساز را با سرسبز و گیاهان اغلب در اطراف محیط یک حوضچه و یک ساختار مبتنی بر مسیر ایجاد می کنند.
پارک
مانند بسیاری دیگر از پارک ها ، پارک ایرانی عملکرد عمومی غیر رسمی را با تأکید بر زندگی گیاهان انجام می دهد. آنها مسیرها و صندلی ها را ارائه می دهند ، اما از نظر عناصر ساختاری معمولاً محدود هستند. هدف این مکان ها آرامش و معاشرت است.
پاگ
مانند باغ غیر رسمی دیگر ، باغ ، باغ بر جنبه طبیعی و سرسبز باغ تأکید دارد. بر خلاف باغ ، این یک منطقه خصوصی است که اغلب به خانه ها متصل است و اغلب از چمنزارها ، درختان و گیاهان زمینی تشکیل شده است.آبراهه ها و معابر کمتر از نمونه های رسمی خود برجسته هستند و عمدتاً کاربردی هستند. عملکرد اصلی چنین مناطقی آرامش خانوادگی است.
پذیرایی در
اوایل ، کلمه دارویی باغ به افسانه یهودی-مسیحی به عنوان نام بهشت وارد شد.
بابور باغ تیمور شرقی را در هند معرفی کرد. باغ آرام باغ در آگرا که اکنون از بین رفته است ، اولین باغی است که وی ایجاد کرده است. مدل ایرانی باغ بهشت در سرزمین های تاج محل محقق شد.
برای ادبیات فارسی ، برای هنر قالی بافی ، معماری ایرانی ، و همچنین برای نقاشی ایرانی صحنه های باغ هنری معمولی است. به عنوان مثال ، بخشهای بزرگی از حماسه های عاشقانه باغهای من را بازی می دهند. شعرهای هاویس از گلهای باغ به عنوان ابزاری سبک استفاده می کند.
اصل اساسی محوطه سازس باغ ایرانی
الف ) سلسله مراتب
بر اساس این اصل فضاها و عناصر مختلف بر اساس اهمیت، ارزش كاركردی و بسیاری از عوامل دیگر در كنار هم قرار می گیرند.
در محوطه سازی باغ ایرانی (Landscaping of the Persian Garden)این اصل به خوبی دیده می شود. سلسه مراتب در باغ ها از سردرورودی یا گاهی میدان و آبنما در بیرون باغ (جلوخان) شروع و با گذشتن از هشتی و محور اصلی به كوشك باغ می رسد. این اصل را در ارتفاع، رنگ و اندازه عناصر باغ هم میتوان جستجو كرد.
ب)تقارن
تقارن یكی از اصول محوطه سازی به شمار می رود كه در دوران باستان در بسیاری از بناهای عمومی و مذهبی به كار رفته است. اصل تقارن را می توان كامل ترین شكل تعادل به شمار آورد كه علاوه بر جنبه های زیبا شناسی از لحاظ ایستایی نیز همواره مورد توجه بوده است. درمحوطه سازی باغ ایرانی به وفور از این اصل استفاده شده است.
كوشك های ساخته شده متقارن بوده و بر روی محور یا مركز تقارن واقع اند. اوج قرینه سازی را می توان در محورهای اصلی دید. در محور اصلی حتی درختان، درختچه ها و گل ها نیز قرینه كاشته شده اند. باغ های مستطیلی بسته به مكان قرار گیری كوشك، یك یا دو محور تقارن و پلان های مربع اغلب چهار محور تقارن دارند.
ج ) مركزیت
یكی از امور مهم در تركیب و سازمان دهی عناصر در بسیاری از فضاهای معماری مركزیت است و غالبا برای تاكید به مهم ترین قسمت مجموعه مورد استفاده قرارمی گیرد. اصل مركزیت بیشتر در كوشك ها دیده می‌شود. خصوصا كوشك هایی با طرح هشت بهشت. این اصل در پلان مربع با وجود كوشك در محل تقاطع محور ها، در اوج خود می باشد.
د) ریتم
به معنی تكرار موزون ساده یا پیچیده یك عنصر یا پدیده در یك اثر هنری است. منظور از تكرار موزون پیچیده، تكرار چند عنصر یا مجموعه به نحوی است كه درك روابط و قانونمندی های حاكم بر آنها به مشاهده دقیق و عمیق نیاز دارد.
این اصل در مواردی جوابگوی نیاز عملكردی می باشد همچون حجره های یك مدرسه یا كاروانسرا ، وگاهی بر آورده كننده نیاز زیبایی شناختی است از لحاظ بصری منظری ظریف و خوشایند پدید آورد. (سلطان زاده 1378)
در محوطه سازی باغ ایرانی این اصل را می توان در دیواره های حاشیه باغ، دیواره های صفحه بندی حاصل از زمینهای شیب دار و حتی در كفسازی ها مشاهده می شود.
ه) استقلال و تشخیص فضاها
در معماری ایرانی همه فضاها دارای استقلال و متشخص اند و هیچ فضایی منفی یا مانده از فضای دیگر نیست.
این ویژگی كه به نظر می رسد گاهی با واقعیت های كاركردی در تعارض باشد از اصول مراعات شده در نمونه‌های ارزشمند معماری ایران است. درباغ ایرانی نیز همه فضاها اعم از ساخته و ساخته نشده ، از خود هویتی به نمایش می گذارند.بطوریكه حتی فاصله میان دو فضای مستقل، خود عرصه ای كامل به شمار می‌آیدكه واجد تعریف ، هویت و عملكرد مستقل می باشد.
و)تنوع در وحدت، وحدت در تنوع
در محوطه سازی باغ ایرانی در عین وحدت در خطوط كلی، هندسه و مصالح اجرایی، دارای تنوع فضایی بی نظیری است.تنوع فضایی باغ با تعریف فضاهای مستقل از هم از طریق محدودسازی، تنظیم فاصله دید، بهره گیری از اشكال كامل هندسی، طرح كاشت، تركیب بندی های متفاوت از گونه های گیاهی، كاركردهای فضایی آب، بهره گیری از مصالح و امثال آن نمود پیدا میكند. محورهای اصلی، محورهای فرعی، كرت‌ها، انواع حوض ها و فضاهای ساخته شده با نوع بسیار زیادی كه ارائه می دهند نشان از یك نظم و وحدت سازی در كلیت باغ می دهند.
ز)طبیعت گرایی و بهره گیری از منظر
فرهنگ ایرانی انسان را جدا از طبیعت نمی بیند بلكه او را همراه باسایر عناصر طبیعت و جزء لا ینفك آن و دل سپردن به طبیعت و استفاده از مناظر طبیعی را علاوه بر اینكه پی بردن به آیات و نشانه های خدا می بیند، موجب حظ بصر و نشاط روان آدمی می داند.
از این رو معماری و هنر ایران به شدت طبیعت گراست. این اصل در باغ ایرانی سبب بوجود آمدن فضاهای نیمه باز مانند ایوان و كوشك شده است كه حد فاصل و پیوند دهنده فضای طبیعت (حیاط یا منظره باغ) و بخش ساخته شده می باشد.
وجود فضای دنج و خلوت و پناه بردن به گوشه طبیعت در باغ ایرانی یك قاعده است، در نتیجه باغ ایرانی فضایی عارفانه و شاعرانه برای تامل به شمار می رود. وجود چشم اندازهای عمیق و باز در محورها و مسیرهای اصلی باغ، عدم وجود موانع بصری و هدف دار بودن این مسیرها (رسیدن به فضای ساخته شده یا یك نشانه بصری) بر طبیعت گرایی بیشتر صحه میگذارد.
در نهایت ویژگی های مشترك باغ های ایرانی را می توان این گونه بر شمرد
– تقسیم باغ غالبا به چهار بخش
– استفاده از خطوط راست در طراحی
– وجود یك كوشك یا بنا در مركز یا بلندترین قسمت باغ
– استفاده از یك جوی اصلی
– استفاده از استخرهای وسیع به عنوان آینه و زیبایی چشم انداز مقابل كوشك
– رابط نزدیك با طبیعت
– كاشت درخت میوه در قسمت بزرگی از باغ
– فقدان فضای سبز بیهوده و .
